Cytologia to podstawowe badanie profilaktyczne, które pozwala na wczesne rozpoznanie stanu przedrakowego szyjki macicy. Wykonuje się ją jednak nie tylko po to, aby wykryć ewentualne zmiany nowotworowe, ale także w celu diagnostyki stanu nabłonka pochwy, oceny działania przyjmowanych leków hormonalnych, określenia terminu owulacji czy kontroli efektów leczenia zachowawczego i operacyjnego nadżerki szyjki macicy. Zastanawiasz się, kiedy powinnaś wykonać badanie, na czym ono polega i jak się do niego przygotować?
Cytologia
Przede wszystkim cytologia to potoczne określenie przesiewowego badania cytologicznego. Polega na mikroskopowej ocenie rozmazu pobranego z tarczy i kanału szyjki macicy. Nie musisz obawiać się tego badania – jest zupełnie bezbolesne. By zminimalizować towarzyszące mu nieprzyjemne uczucie, należy się rozluźnić, odprężyć. Samo badanie trwa tylko chwilę – ani się obejrzysz, jak będzie po wszystkim! Kiedy należy je wykonać? Na pewno nie w czasie miesiączki! Nie wcześniej też niż w czwartym dniu po miesiączce i nie później niż cztery dni przed kolejną. Idealny czas to okres między 10 a 18 dniem cyklu. Łatwo ustalisz najdogodniejszy termin, a przy okazji nauczysz się kontrolować swój cyk, korzystając z kalkulatorów dostępnych w internecie. Przełóż badanie na kolejny cykl, jeśli stosujesz jakiekolwiek środki dopochwowe, zarówno lecznicze, jak i antykoncepcyjne czy irygacje. Jeżeli masz infekcję, najlepiej wstrzymać się z badaniem cytologicznym do czasu jej wyleczenia – pobrany wymaz może nie nadawać się do oceny ze względu na stan zapalny. Na dobę przed badaniem zrezygnuj również ze współżycia z partnerem.
Badania
Badanie cytologiczne powinno się po raz pierwszy wykonać w wieku 20-25 lat lub wcześniej, jeśli rozpoczęłaś już współżycie. Nie należy zwlekać, jeśli jesteś aktywna seksualnie – im wcześniej, tym lepiej. Jak często powtarzać badanie? Najlepiej raz w roku, a jeśli cytologia wykonywana jest na podłożu płynnym, co dwa lata. Jeśli trzy kolejne wyniki będą prawidłowe, po 30 roku życia, badanie możemy powtarzać rzadziej – nawet co dwa lub trzy lata. Bezwzględnie powinny być wykonywane raz w roku przez osoby narażone na zakażenie wirusem HPV, a więc te, które często zmieniają partnerów seksualnych. Cytologię należy wykonać w I i III trymestrze ciąży oraz kilka miesięcy po porodzie.
Dlaczego regularne wykonywanie cytologii jest tak ważne?
Przede wszystkim dlatego, że pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych, które często nie dają żadnych wyraźnych objawów – dowiadujemy się o nowotworze dopiero wówczas, gdy jest zaawansowany. Tymczasem wykryty w stadium przedinwazyjnym daje szanse na pełne wyleczenie!
Wyniki badania cytologicznego najczęściej interpretowane są poprzez pięciostopniową skalą według Papanicolau oraz dokładniejszą skalę Bethesda. W wielu gabinetach stosuje się tę pierwszą, mimo że specjaliści uznają ją za nie dość dokładną. Wydziela ona pięć grup, z czego 1 oznacza wynik prawidłowy, wręcz wzorcowy – w wymazie znalazły się tylko prawidłowe komórki nabłonka. 2 grupa oznacza wystąpienie komórek prawidłowych oraz zapalnych, które są zupełnie naturalne, jeśli współżyjesz seksualnie. To najczęściej spotykana grupa! 3 grupa sugeruje zmiany dysplastyczne, a więc obecność komórek, które mogą za jakiś czas przekształcić się w komórki nowotworowe. Zmiany mogą wynikać z silnego stanu zapalnego wymagającego leczenia. 4 grupa może oznaczać istnienie komórek nowotworowych (a więc może być początkiem nowotworu przedinwazyjnego). Wynik z grupy 5 najczęściej świadczy o zaawansowanych zmianach nowotworowych. Niezależnie od uzyskanego wyniku, każdy z nich (z wyjątkiem 1 grupy) należy skonsultować z lekarzem. Czasem konieczne będzie rozszerzenie diagnostyki, czasem podjęcie leczenia. Nie ma na co czekać! Więcej na temat interpretacji wyników badania cytologicznego oraz infekcji intymnych przeczytasz tu: www.lactovaginal.pl.