“Innowacja” – to słowo klucz, kiedy mówimy o sukcesie firmy. W branży kosmetycznej ma ono szczególne znaczenie. Innowacyjność w kosmetyce i kosmetologii jest niezbędna, by wyróżniać się na tle konkurencji, wychodzić naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, spragnionych nowości, by być intrygującym w komunikacji z klientem. Stawiając na innowacyjne rozwiązania, należy zadbać o ich ochronę.
Nowatorskie pomysły trzeba chronić, zastrzegać, a te które mogą mieć zastosowanie na skalę przemysłową, warto opatentować. Chroniąc własność intelektualną i przemysłową, mamy szanse zarobić na własnym pomyśle, jak też skutecznie się bronić przed naśladownictwem.
Ochrona własności intelektualnej i przemysłowej to element strategii firmy. Warto chronić prawa wyłączne do swoich rozwiązań, by móc z nich swobodnie korzystać, rozporządzać nimi, np. udzielając licencji czy sprzedając je, ale też po to, by mieć przewagę w sporach z konkurencją, gdy ta wykorzystuje nasze pomysły, narusza prawa do znaku czy patentu. W branży kosmetycznej problem naruszeń może dotykać nie tylko receptury wytwarzania kosmetyku, ale też sposobu jego prezentacji, np. kopiowanie kształtu opakowania, kroju liter czy elementów graficznych opakowania.
Wielcy odkrywcy
Sztuką jest wpaść na pomysł, na jaki nikt inny jeszcze nie wpadł. Jednak samo odkrycie nie może zostać opatentowane, a wynalezienie innowacyjnego rozwiązania to dopiero początek drogi. Trzeba swój pomysł umieć dobrze ochronić, by móc czerpać z niego zyski. O wynalazku mówimy, gdy nasze rozwiązanie: jest nowe, czyli rozwiązanie takie do tej pory nie istniało, np. odkrycie pierwszej pasty do zębów przez Troplowitza w 1891r., które skutkowało tym, że w 1914 roku był już obecny w 34 krajach, a na całym świecie powstawały zakłady produkcyjne na jego licencji charakteryzuje się odpowiednim poziomem wynalazczym, czyli rozwiązanie to nie jest oczywiste (np. odkrycie emulgatora, nadającego konsystencję, krok milowy w drodze od proszku do emulsji) ma zastosowanie przemysłowe, czyli nadaje się do produkcji i dystrybucji.
Niestety, częstym błędem, który uniemożliwia nam otrzymanie prawa do uzyskania patentu, jest publiczne ujawnienie wynalazku przed jego zgłoszeniem do ochrony np. prezentacja na wystawie czy konferencji, publikacja wyników badań, rozpoczęcie produkcji, umieszczenie informacji na stronie internetowej albo brak sprawdzenia, czy takie rozwiązanie już gdzieś istnieje i jeśli tak to czy jest chronione patentem.
Jeśli prace nad wynalazkiem prowadzone są w zespole, ważne jest, by podpisać umowę o poufności, w przeciwnym razie, ta osoba, która pierwsza zgłosi patent, może uzyskać prawo wyłączne. Jest kilka strategii zabezpieczania własności intelektualnej i przemysłowej, obserwujemy trzy postawy, jakie przyjmują przedsiębiorcy: aktywna obronna i pasywna. Którą strategię obrać, zależy od tego, w jakiej branży działamy, jaka jest konkurencja, jakimi dobrami własności intelektualnej dysponujemy, jak bardzo jesteśmy innowacyjni i na jaką skalę działamy.
Postawę aktywną prezentuje ten przedsiębiorca, który chroni jak najszerszą ilość dóbr niematerialnych. Robi tak po to, by z jednej strony chronić swoje prawa, ale także, by utrudnić konkurencji naśladowanie dóbr niematerialnych, które wykorzystuje w obrocie. To najczęściej obierana strategia przez firmy kosmetyczne, ale też przez producentów żywności, producentów wysoko innowacyjnych np. z branży informatycznej, technologicznej, farmaceutycznej. Taką strategię niewątpliwie prezentuje firma Dior, która przy pomocy 10 patentów chroni swoje Serum Capture Totale One Essential.
Z kolei, postawa obronna polega na zabezpieczeniu swojej własności intelektualnej tylko w takim stopniu, w jakim jest to konieczne, biorąc pod uwagę otoczenie konkurencyjne przy jednoczesnym intensywnym monitorowaniu działań konkurencji i jej praw wyłącznych. Zabezpieczając się w ten sposób, przedsiębiorca ma podstawę do roszczeń w razie nieuprawnionych prób wykorzystania jego praw wyłącznych. Taka postawa jest najbardziej efektywna kosztowo, ale warto pamiętać, że wybór właściwej strategii uzależniony jest od różnych czynników, w tym od specyfiki naszej branży. Przedsiębiorca, który wybiera strategię pasywną obserwuje działania konkurencji i to ona jest wyznacznikiem skali jego działań, celem takiego przedsiębiorcy jest chronienie tylko niezbędnego minimum. Na przykład w branży odzieżowej częsta jest postawa pasywna za względu na krótki czas życia produktu, liczną konkurencję i korzystanie z ochrony na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jednakże, sposób zarządzania i zasady budowania portfolio praw własności intelektualnej zawsze są zależne od strategii przyjętej przez dane przedsiębiorstwo.
Rozprawa z mitami o cenach
Panuje mylne przekonanie, że na ochronę własności przemysłowej stać tylko gigantów. Budżet, jaki należy przeznaczyć na ochronę własności niematerialnej firmy zależy od zakresu i rodzaju ochrony. Rejestracji bądź zgłoszenia można bowiem dokonać na terenie: Polski, całej Unii Europejskiej, wybranych krajów bądź globalnie, na całym świecie. Koszt ten może wahać się od kilkuset złotych do kilkunastu/kilkudziesięciu tysięcy na przestrzeni kilku lat w zależności od przyjętej strategii ochrony. Warto zatem poprosić o profesjonalne wsparcie rzecznika patentowego ze sprawdzonej i doświadczonej kancelarii, który doradzi, co rzeczywiście warto chronić i w jakim zakresie.
Chroniąc własność intelektualną i przemysłową nie tylko zyskujemy broń do walki z konkurencją, z podróbkami naszych produktów, reklam, logotypów, opakowań, ale przede wszystkim realnie podnosimy wartość swojej firmy i jej produktów. Nie ulegajmy stereotypom, że taka ochrona jest poza zasięgiem finansowym polskich małych i średnich przedsiębiorców.
dr Aleksandra Twardowska
Kancelaria Rzeczników Patentowych JWP