Z czym to się je? Na pewno nie z mlekiem. Nietolerancja laktozy jest poważną dolegliwością, na którą cierpi ok. 1,5% niemowląt oraz ok. 25% dorosłych w naszym kraju. Jak zapewne każdy wie, jest to pewnego rodzaju alergia na mleko. Na czym ona jednak dokładnie polega i z jakimi objawami się wiąże?
Czym jest laktoza?
Laktoza jest dwucukrem, zawartym w mleku. Składa się ona z glukozy oraz galaktozy. Najwięcej tego cukru występuje w mleku kozim. Aby został on strawiony, musi ulec hydrolizie, która możliwa jest przy udziale enzymu, występującego w jelitach, czyli laktazy. Aktywność tego enzymu zmniejsza się wraz z wiekiem, dlatego często też u ludzi dorosłych pojawia się nietolerancja laktozy typu dorosłego, zwana pierwotną.
Nietolerancja laktozy – przyczyny
Wśród najczęstszych przyczyn niedoboru laktozy, który pojawia się w wieku dojrzewania lub u ludzi dorosłych, jest pierwotny niedobór laktazy (hipolaktazja dorosłych). Już mniej więcej od 2 oku życia aktywność laktazy spada, a co za tym idzie, ma ona mniejszą zdolność do rozkładania laktozy. Ten typ nietolerancji spowodowany jest polimorfizmem genu LCT (genu laktazy). Dolegliwość ta dziedziczona jest recesywnie.
Kolejną przyczyną jest alaktazja, czyli wrodzony niedobór laktazy. Choroba ta pojawia się więc już u noworodków, które muszą być karmione specjalnym mlekiem, nie zawierającym mlecznego cukru. Genetycznie wrodzony defekt metaboliczny uniemożliwia produkcję laktazy. Objawy więc pojawią się w tym przypadku już po pierwszym podaniu mleka, niezależnie od tego, czy pochodzi ono od matki czy jest ono modyfikowane.
Istnieje jeszcze jeden typ nietolerancji laktozy, który może być jedynie przejściowy lub utrwalony. Taką formę tej dolegliwości nazywamy wtórną. Dolegliwość ta pojawia się w wyniku różnych chorób żołądkowo-jelitowych, które niszczą nabłonek oraz kosmki jelitowe, produkujące laktazę. Do chorób tych należą m. in.: choroba Whipple’a, zespół krótkiego jelita, ostra biegunka, alergia pokarmowa czy mukowiscydoza.
Za niszczenie nabłonka oraz kosmków jelitowych odpowiadają także różne antybiotyki, niesterydowe leki przeciwzapalne czy alkohol.
Jakie są objawy nietolerancji laktozy?
Tak naprawdę objawy te nie są typowo związane z nietolerancją laktozy, dlatego bardzo łatwo pomylić je z innymi chorobami. Często objawy przypominają popularna grypę jelitową, zespół drażliwego jelita czy po prostu zatrucie pokarmowe. Objawy przy nietolerancji laktozy pojawiają się zwykle najpóźniej 2 godziny po spożyciu mleka lub produktów mlecznych. Można tu wymienić:
- biegunki (stolce mają kwaśny zapach),
- wzdęcia,
- bóle brzucha,
- uczucie „przelewania” w brzuchu,
- wydalanie dużej ilości gazów,
- kolki,
- mogą się także pojawić nudności oraz wymioty.
Jak wygląda leczenie?
W przypadku, gdy mamy wrodzona formę nietolerancji, jedynym wyjściem jest całkowite wykluczenie z diety mleka oraz pokarmów mlecznych. Przy pierwotnym niedoborze laktazy, możemy również wyeliminować mleko lub po prostu ograniczyć spożywanie tego typu produktów, w zależności od stopnia niedoboru laktazy. Z kolei wtórna nietolerancja zakłada jedynie przejściowe wyeliminowanie produktów mlecznych z diety, póki produkcja i aktywność laktazy nie wrócą do normy.