Skóra, która pokrywa nasze ciało, pełni wiele ważnych funkcji. To właśnie tutaj odbywa się właściwy proces termoregulacji, który chroni przed przegrzaniem się organizmu. Dzięki skórze zapewniona jest ochrona narządów wewnętrznych przed uszkodzeniami i szkodliwymi czynnikami ze środowiska zewnętrznego. Ponadto skóra odpowiedzialna jest za syntezę witaminy D i bierze udział w gospodarce wodno-elektrolitowej.
Czym jest pokrzywka?
To wszystko powoduje, że skóra jest bardziej podatna na występowanie różnego rodzaju zmian, które mogą być niepokojące. Jedną z nich jest pokrzywka, która pojawia się w postaci charakterystycznego wykwitu na skórze i często ciężko jest poznać jej przyczynę. Występuje nawet u 20% osób chociaż raz w życiu, ale zdecydowanie częściej dotyczy kobiet. Wbrew pozorom pokrzywka może zagrażać naszemu zdrowiu, dlatego warto obserwować swoją skórę i wiedzieć jak postąpić, gdy się pojawi.
Co może wywoływać pokrzywkę?
Pochodzenie pokrzywki można podzielić na dwie grupy: alergiczne i niealergiczne. Pierwszy rodzaj związany jest z reakcją alergiczną organizmu (IgE zależną) w odpowiedzi na kontakt z określonym alergenem i wydzielanie histaminy odpowiedzialnej za zmiany na skórze. Mogą to być pyłki roślin, alergia na kurz, alergia na sierść zwierząt, na określone owoce lub warzywa czy niektóre antybiotyki (np. penicylina).
Drugi rodzaj to szeroka grupa czynników fizycznych np. spadek lub wzrost temperatury, po kontakcie z wodą, po wysiłku fizycznym, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, kontakt z substancjami chemicznymi (np. formaldehyd) oraz powstająca po ucisku. Pokrzywki mogą również pojawiać się u osób z ciężkimi chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak: nowotwory, choroby autoimmunologiczne oraz wirusowe zakażenie wątroby.
Po czym rozpoznać pokrzywkę?
Dla pokrzywki charakterystyczne są różowawe, lekko wyniosłe pęcherze, na początku drobne (1-3 mm), które następnie mogą zlewać się w większe postaci. Wysypka występuje zwykle na zaczerwienionej, obrzękniętej oraz bezbolesnej skórze i towarzyszy jej silne swędzenie, a nawet pieczenie. Najczęściej pojawia się bardzo szybko po kontakcie z czynnikiem wyzwalającym, co może nasuwać podejrzenie odnośnie przyczyny. Pokrzywka może obejmować znaczne powierzchnie skóry i może być połączona z bolesnym obrzękiem naczynioruchowym skóry (usta, powieki, ręce, stopy).
Poza tym przypadkiem pokrzywka jest niebolesna i blednie przy próbie ucisku wykwitu. Zmiany zwykle ustępują równie szybko jak się pojawiły. Oprócz tego w niektórych przypadkach mogą pojawiać się objawy towarzyszące takie jak: ból głowy, osłabienie, uczucie kołatania serca, obniżenie ciśnienia, chrypka, uczucie braku powietrza oraz nudności i wymioty. Symptomy te mogą sugerować wystąpienie groźnego dla życia wstrząsu anafilaktycznego, dlatego nie wolno ich bagatelizować.
Jak postępować, gdy pojawi się pokrzywka?
Skuteczne w leczeniu sporadycznie pojawiającej się pokrzywki są leki z grupy przeciwhistaminowych (np. loratadyna), które hamują aktywność mediatora stanu zapalnego, odpowiedzialnego za charakterystyczne objawy. Poza tym zaleca się unikać czynników wyzwalających pokrzywkę np. określonych leków, kurzu, pyłków roślin. Jeżeli mamy do czynienia z ciężką pokrzywką oporną na leczenie, stosuje się np. montelukast lub cyklosporynę. Natomiast w przypadku wystąpienia ostrej pokrzywki połączonej z dusznością i zagrażającej niewydolności oddechowej stosuje się glikokortykosteroidy oraz pochodne adrenaliny podawane dożylnie.