Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej jest bardzo powszechnym zjawiskiem, co wynika ze specyfiki samej jamy ustnej. Jest ona idealnym miejscem do rozwoju i gromadzenia się patogenów, co powoduje jej narażenie na infekcje i stany zapalne. Jak rozpoznać zapalenie błony śluzowej jamy ustnej? Jakie są najczęstsze rodzaje zapalenia śluzówki? Jakie leczenie podjąć?
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – czym jest? Co je wywołuje?
Zapalenie błon śluzowych jest stanem powodującym bolesne dolegliwości i wiążącym się z rozwojem ogniska zapalnego w obrębie śluzówki. Do sytuacji tej dochodzi najczęściej w wyniku pojawienia się patogenów, przede wszystkim bakterii. Jama ustna jest idealnym środowiskiem do ich rozwoju – posiada odpowiednią ciepłotę i wilgoć, oraz jest bogata w substancje odżywcze.1
Zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej sprzyja brak odpowiedniej higieny, urazy mechaniczne (np. na skutek noszenia aparatu ortodontycznego) czy inne schorzenia jamy ustnej, np. paradontoza.2
Zapalenie błon śluzowych może powstać również pod wpływem chorób ogólnoustrojowych, najczęściej – cukrzycy.2
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – jak rozpoznać?
Zapalenie śluzówki jamy ustnej może mieć kilka postaci2:
- wrzodziejącą,
- grzybiczą,
- opryszczkową,
- aftową.
Wrzodziejące zapalenie błony śluzowej można rozpoznać m.in. po brzydkim zapachu z ust oraz owrzodzeniom pojawiającym się na śluzówce.2
Zapalenie grzybicze charakteryzuje ból oraz biały nalot, z kolei opryszczkowe – obecność niewielkich zmian (pęcherzyków) wypełnionych płynem.2
Aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
Najczęstszym jednak schorzeniem jest aftowe zapalenie jamy ustnej, które może być nasilone również przez niedobory substancji takich jak kwas foliowy czy witamina B12.3
Zwykle afty mają postać tzw. nadżerek Mikulicza (afty małe) – są małych rozmiarów (mogą łączyć się w skupiska) i nie sprawiają dużych dolegliwości bólowych.3
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku tzw. aft dużych – Suttona. Są one zdecydowanie rzadsze, jednak ich rozmiary oraz nasilenie dolegliwości bólowych są na tyle uporczywe, że często przeszkadzają nie tylko w jedzeniu czy piciu, ale również w mówieniu.3
Wszystkie afty goją się same, co zwykle trwa ok. 14 dni (w przypadku nadżerek Suttona czas może być dłuższy).3
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – jak leczyć?
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej wymaga świadomego działania w zakresie higieny jamy ustnej oraz stosowania odpowiednich preparatów, łagodzących dolegliwości i wspomagających regenerację tkanki.4
Preparaty te najczęściej mają postać żelu tworzącego warstwę ochronną w miejscu ogniska zapalnego. Jednym z nich jest m.in. Sachol żel stomatologiczny. Jest to wyrób medyczny, przeznaczony do stosowania miejscowego.5
Żel stomatologiczny Sachol zawiera m.in.5:
- salicylan choliny,
- chlorek cetalkoniowy.
Są to substancje o działaniu przeciwzapalny i przeciwbólowym. Dzięki temu żel uśmierza przykre dolegliwości pojawiające się przy zapaleniu śluzówki oraz wspomaga jej regenerację. 5
Żel należy stosować 2–3 razy w ciągu doby i nakładać bezpośrednio na chore miejsce (wmasowując przez ok. 2 minuty).5
Po aplikacji preparatu warto zrezygnować ze spożywania posiłków i napoi, gdyż w tym czasie uwalniane są substancje aktywne. Powstaje również warstwa ochronna, zabezpieczające chorobowe miejsce m.in. przed czynnikami zewnętrznymi.5
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – jak tego uniknąć?
Aby zmniejszyć ryzyko zapalenia śluzówki jamy ustnej, należy przede wszystkim dbać o prawidłową higienę. Podstawą jest regularne szczotkowanie zębów 2 razy dziennie.6
Warto stosować również płyny do płukania jamy ustnej, a wieczorem wykonać nitkowanie zębów. Należy również pamiętać o regularnych wizytach u stomatologa i w razie potrzeby – wykonać zabieg higienizacji zębów.6
Bibliografia:
- Abranches J., Zeng L. i inni, Biology of Oral Streptococci, Microbiology Spectrum, 2018,6.
- Zagor M., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, Medycyna Praktyczna, 2018., dostęp: 5.12.2021
- Owrzodzenia aftowe, Przegląd Pediatryczny, dostęp: 5.12.2021
- Kozłowski Z., Konopka T., Wybrane zagadnienia z farmakoterapii chorób błony śluzowej jamy ustnej, Dental and Medical Problems, 2004.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Żel stomatologiczny Sachol, dostęp: 23.04.2022.
- Tomaszewska I., Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów, Medycyna Praktyczna, 2016, dostęp: 5.12.2021