Smog może być groźny nie tylko dla naszego zdrowia, ale także życia. Popularność smogu znacznie wzrosła w ostatnich miesiącach, wraz z jego odnotowywanym poziomem w polskim powietrzu. Czym jest smog i jak wpływa na nasze zdrowie, skórę i sen?
Czym jest smog?
W największym skrócie: smog to dym i mgła. W ten sposób powstało wywodzące się z języka angielskiego słowo smog (od zbitki słów smoke, czyli dym, oraz fog, czyli mgła). Smog nie jest naturalnym zjawiskiem atmosferycznym. Pojawia się wtedy, gdy jednocześnie mamy do czynienia z zanieczyszczeniem powietrza (powstałym w wyniku działalności człowieka) oraz niekorzystnymi zjawiskami naturalnymi, takimi jak znaczne zamglenie i bezwietrzna pogoda. Tak dochodzi do koncentracji szkodliwych substancji, co możemy zobaczyć (jako gęstą mgłę) oraz poczuć (jak zadymienie).
Smog jednak smogowi nierówny. Wyróżnić można dwa jego rodzaje – londyński oraz typu Los Angeles. Różnią się one typowym miejscem występowania, warunkami powstawania i swoim składem chemicznym. Smog londyński powstaje głównie zimą (od listopada do stycznia), w umiarkowanej strefie klimatycznej, podczas inwersji temperatur. Ma związek z paleniem w piecach i składają się na niego tlenki siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. Smog tego rodzaju w Polsce występuje przede wszystkim w Krakowie oraz na Górnym Śląsku. Z kolei smog typu Los Angeles nazywany jest także smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Pojawia się zwykle w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. Znajdują się w nim głównie pochodzące z samochodowych spalin tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory, które ulegają fotochemicznym reakcjom. W ich wyniku tworzą się azotan nadtlenoacetylu (PAN), aldehydy i ozon. Z takim smogiem borykają się Warszawa i Kraków. Pierwszy z nich szkodzi układowi oddechowemu i krążenia, drugi – podrażnia oczy i drogi oddechowe.
Najbardziej zanieczyszczonymi smogiem miastami na świecie są: Delhi, Pekin i Szanghaj, wspomniany Londyn, Mexico City, Teheran, Nowy Jork, Los Angeles i Ułan Bator.
Jak smog wpływa na nasze zdrowie?
Warto wiedzieć więcej o tym, jak smog wpływa na nasze zdrowie. Szczególnie dlatego, że Światowa Organizacja Zdrowia już w 2016 roku stwierdziła, że aż 33 z 50 miast w Unii Europejskiej, które poszczycić mogą się niechlubnym mianem największego stężenia pyłu PM2,5 (pyłu zawieszonego), jest w Polsce. Do najbardziej zanieczyszczonych polskich miast zaliczono: Żywiec, Pszczynę, Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Suchą Beskidzką, Godów, Kraków, Skawinę oraz Nowy Sącz. Znaczny poziom zapylenia odnotowywany jest także w Zabrzu, Gliwicach i Częstochowie.
Związki chemiczne i cząsteczki znajdujące się w zanieczyszczonym powietrzu są czynnikami, które alergizują i mogą wpływać na rozwój astmy oraz pojawianie się jej napadów. Zwiększa się przez to też ryzyko zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolności oddechowej lub wystąpienia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Smog wpływa też na kondycję noworodków. Kobiety, które w trakcie ciąży narażone były na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, rodzą dzieci o mniejszej masie urodzeniowej, częściej zapadające na choroby płuc i układu oddechowego oraz podatne na rozwój astmy.
Pyły zawieszone w 2013 roku zostały również zaliczone do kancerogenów przez Światową Organizację Zdrowia. Mają one zauważalny i udowodniony wpływ na wzrost zachorowalności na raka płuc. Już w 2010 roku, zgodnie z badaniami organizacji, na całym świecie zmarło 230 tys. osób chorujących na ten nowotwór, który był spowodowany zanieczyszczeniem powietrza.
Smog wpływa jednak nie tylko na układ oddechowy. Zawarte w nim substancje podnoszą ciśnienie krwi, zwężają naczynia krwionośne, zwiększają ryzyko zawału serca i udaru lub niedotlenienia mózgu oraz innych narządów (tlenki węgla), wywołują zaburzenia rozwojowe dzieci (głównie tlenki azotu). Ponadto zawarty w powietrzu ołów może doprowadzić do uszkodzeń mózgu, kości, nerwów, układu krwiotwórczego oraz odpornościowego, nerek i narządów rozrodczych.
To, że smog jest groźny nie tylko dla zdrowia, ale też dla ludzkiego życia, potwierdził tzw. wielki smog londyński, który otoczył Londyn w grudniu 1952 roku. Smog został wówczas spowodowany substancjami pochodzącymi z kominów mieszkań i fabryk oraz spalin samochodowych. Wysoki poziom dwutlenku siarki wywołał trwałe uszkodzenia układu oddechowego oraz oskrzeli londyńczyków, niewydolność ich płuc oraz hipoksję, czyli niedobór tlenu w tkankach. W ciągu czterech dni doprowadził do śmierci ponad 4 tys. osób, które dotknęły komplikacje oddechowe, wynikające z wdychania ogromnej dawki zanieczyszczeń. W kolejnych tygodniach – ze względu na ostrą niewydolność oddechową – zmarło kolejnych 8 tys. osób.
Jaki jest wpływ smogu na skórę i sen?
Zanieczyszczone powietrze niekorzystnie wpływa także na naszą skórę – znajduje się ona bowiem w bezpośrednim kontakcie z unoszącymi się, toksycznymi cząsteczkami. Związki chemiczne, które znajdują się w takim powietrzu przenikają przez skórę i generują substancje utleniająco-redukujące, co prowadzi do przyspieszenia procesu starzenia się skóry, który obejmuje m.in. wzrost pigmentacji i powstawanie przebarwień. Zanieczyszczenie powietrza uważane jest za zewnątrzpochodny czynnik wpływający na ten proces, przyspieszający też tworzenie się zmarszczek.
Wraz ze wzrostem zanieczyszczeń, wzrasta także liczba osób, które borykają się ze skórnymi problemami. Coraz częściej pojawiają się różnego rodzaju pokrzywki. Mimo odpowiedniej pielęgnacji skóra staje się sucha, szorstka i szara. Skutkiem działania smogu jest bowiem m.in. obniżanie się poziomu nawilżenia skóry oraz spadek funkcjonalności jej bariery ochronnej. Warto w takiej sytuacji skorzystać z witaminy B, która wzmacnia powierzchnię skóry oraz nawilża naskórek i wspomaga jego ochronną funkcję.
Ze względu na upośledzenie funkcjonowania wielu narządów, smog niekorzystnie oddziałuje również na nasz sen. Zanieczyszczone powietrze, które przedostaje się do zamkniętych pomieszczeń, utrudnia oddychanie, wzmaga problemy alergików i astmatyków oraz zwiększa ciśnienie krwi. Kłopoty z zasypianiem i niższa jakość snu wpływają zaś na poziom regeneracji naszego organizmu, a w efekcie – także na nasz nastrój. Jak możemy sobie pomóc?
Jak radzić sobie ze smogiem?
Wychodząc z domu, można korzystać z maseczek antysmogowych, które zapobiegają oddychaniu szkodliwymi związkami chemicznymi. Jeżeli noszenie maseczki nam nie odpowiada – oddychajmy nosem, który jest naszym naturalnym „filtrem”. Warto również częściej myć ręce i twarz – miejsca, które są najbardziej narażone na kontakt z zagrażającymi naszemu zdrowiu substancjami.
Jak zadbać o czystość powietrza w domu lub mieszkaniu? Można spróbować uszczelnienia okien i drzwi, co będzie uniemożliwiać przedostanie się do środka większych cząsteczek. Dobrze jest często odkurzać, by usunąć możliwie jak najwięcej pyłu. Skuteczny może być również skorzystanie z oczyszczacza powietrza.
Oczyszczacze powietrza Sharp efektywnie walczą nie tylko z zawieszonym pyłem (czyli smogiem), ale też z rozmaitymi alergenami, kurzem, wirusami czy pleśnią. Dzięki temu powietrze zostaje pozbawione szkodliwych drobnoustrojów, a przez to – czyste i świeże. Sposobów oczyszczania jest kilka. To m.in. jonizowanie oraz filtry HEPA, które uważane są za najskuteczniejsze. Na rynku dostępne są także oczyszczacze powietrza z nawilżaniem, które nie tylko usuwają zanieczyszczenia, ale także utrzymują właściwy poziom wilgotności powietrza.
Powietrze, które zostało w ten sposób oczyszczone i nawilżone, jest nie tylko zdrowsze, ale niweluje także negatywne oddziaływanie zanieczyszczeń na naszą skórę oraz sen. Skóra przestaje być narażona na stały kontakt ze szkodliwymi drobnoustrojami, dzięki czemu poprawia się jej kondycja. Nie jest ona też narażona na przyspieszenie procesu jej starzenia sią. Nawilżanie i oczyszczanie powietrza jest również istotne dla zachowania odpowiedniego stanu śluzówki. Śluzówka wysuszona jest bardziej podatna na niekorzystne oddziaływanie alergenów, wirusów oraz innych substancji, które są zawarte w smogu. Jej właściwe nawilżenie wzmacnia odporność organizmu, zapobiega powstawaniu porannego kataru i w efekcie – gwarantuje lepszą jakość snu.
Dokonując wyboru oczyszczacza, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii. Po pierwsze, z ilu etapów składa się proces filtracji powietrza? Po drugie – czy posiada wspomniany filtr HEPA? Nie można pominąć także długości gwarancji czy funkcji nawilżania powietrza. Istotny jest też komfort użytkowania oczyszczacza i jego wygląd. Jeśli powietrze zamierzamy czyścić również w nocy, koniecznie zwróćmy uwagę na cichość pracy sprzętu – nie powinna ona przekraczać 25 dB. Odpowiednio rozeznając rynek, z pewnością znajdziemy oczyszczacz, który zaspokoi naszą potrzebę czystego powietrza – niezależnie od tego, czy odczuwamy ją w domu, czy w biurze, czy jesteśmy alergikami, czy chcemy podnieść jakość powietrza w pokoju naszego dziecka.
Materiał zewnętrzny